‘Ik wil niet vereerd – ik wil begrepen worden’
Rudolf Steiner (1861-1925) was een Oostenrijks filosoof en wetenschapper, die een rijk oeuvre heeft nagelaten. Aanvankelijk was hij als filosoof, Goethe-onderzoeker en redacteur van een algemeen cultuurtijdschrift werkzaam, respectievelijk in Wenen, Weimar en Berlijn.
In de hoogtijdagen van het materialisme streefde hij naar een wereldbeschouwing die recht deed aan de geestelijke mens. Zijn mens- en wereldbeeld is doordrongen van de integratie van het geestelijke en het aardse, van hoe zij samenhangen en op elkaar inwerken.
Nieuwe wetenschap
Geïnspireerd door de opdracht om het natuurwetenschappelijke werk van Goethe uit te geven, zocht Steiner naar de basis voor een nieuwe, materie en geest omvattende wetenschap. Om stevig verankerd te kunnen zijn in de westerse cultuur moest deze aansluiten bij het denken van de moderne mens.
Vrijheid van denken, eigen waarneming op fysiek én geestelijk gebied en zelfstandig oordelen, zag Steiner als onmisbare voorwaarden voor een wetenschappelijke benadering van de werking van de geest in ons fysieke bestaan.
Onderzoeksmethode
Zo schiep Steiner, wars van intellectuele conventies, een methode om de relatie tussen lichaam, ziel en geest te onderzoeken en de resultaten ervan vruchtbaar te maken voor mens en wereld.
Aan zijn basiswerk De filosofie van de vrijheid, de uitwerking van dit denken, ontsprong een levenslange stroom van beschouwingen, voordrachten en onderzoekingen. Deze inspireren velen tot op de dag van vandaag bij hun eigen onderzoek en bij de doorwerking ervan in hun persoonlijke of sociale leven.
Vakinhoudelijke vernieuwing
Even doorslaggevend als het werk van Steiner voor de geschiedenis van antroposofie is het werk van de mensen die dit hebben voortgezet in innerlijke scholing, wetenschappelijke studie en maatschappelijke werkzaamheid.
Op gebieden als landbouw, geneeskunde, onderwijs en geestelijke zorg maar ook in architectuur, beeldende en muzische kunsten groeide antroposofie uit tot een inspirerende bron bij het zoeken en inslaan van nieuwe wegen.
Steiner en antroposofisch Nederland en België
Het werk van Steiner spreekt ook in het Nederlandse taalgebied veel mensen aan. Uit de ruime aanwezigheid van organisaties, bladen en mensen op het internet doen we hier een kleine greep.
Herkomst vertalingen uit de Duitse ‘Rudolf Steiner Gesamtausgabe’ (GA)
| GA 3 | in: Waarheid en wetenschap en Filosofie en antroposofie | |
| GA 4 | De filosofie van de vrijheid | |
| GA 8 | De christelijke inwijding en de mysteriën van de oudheid | |
| GA 9 | Theosofie | |
| GA 10 | De weg tot inzicht in hogere werelden | |
| GA 12 | in: Meditatie | |
| GA 13 | De wetenschap van de geheimen der ziel | |
| GA 14 | Mysteriedrama’s I: De poort van de inwijding en De beproeving van de ziel | |
| GA 14 | Mysteriedrama’s II: De wachter aan de drempel en Het ontwaken der zielen | |
| GA 16 | in: Meditatie | |
| GA 17 | in: Meditatie | |
| GA 23 | De kernpunten van het sociale vraagstuk | |
| GA 26 | Kerngedachten van de antroposofie | |
| GA 27 | Grondslagen voor een verruiming van de geneeskunde | |
| GA 28 | Mijn levensweg | |
| GA 35 | Waarheid en wetenschap en Filosofie en antroposofie (17 aug. 1908) | |
| GA 36 | Vorm en beweging (14 jan., 4, 18 febr., 4, 18, 25 maart 1923) | |
| GA 38 | Brieven (div.) | |
| GA 39 | Brieven (div.) | |
| GA 40 | Gedichten, spreuken, meditaties (div.) | |
| GA 58/59 | Metamorfosen van de ziel (22, 28 okt. 1909, 25 nov. 1909, 5 dec. 1909, 14 maart 1910, 5, 12 mei 1910) | |
| GA 77b | Vorm en beweging (25 aug. 1921) | |
| GA 82 | Vorm en beweging (9 april 1922) |
| GA 103 | Het evangelie naar Johannes | |
| GA 106 | Egyptische mythen en mysteriën | |
| GA 110 | Kosmische hiërarchieën | |
| GA 109 | Jaarfeesten (10, 11 april 1909) | |
| GA 114 | Het evangelie naar Lucas | |
| GA 115 | Zintuigen en levensprocessen (23, 25, 26, 27 okt. 1909) | |
| GA 117 | Jaarfeesten (21 dec. 1919) | |
| GA 118 | Het esoterische christendom (27, 30 jan. 1910, 27 febr. 1910, 5, 6 maart, 1910, 15 mei 1910) | |
| GA 118 | Jaarfeesten (15 mei 1910) | |
| GA 119 | Macrokosmos en microkosmos | |
| GA 120 | in: Werkingen van het karma | |
| GA 122 | Het Bijbelse scheppingsverhaal | |
| GA 123 | Het evangelie naar Mattheüs | |
| GA 127 | Jaarfeesten (21 dec. 1911) | |
| GA 130 | Het esoterische christendom (27, 28 sept. 1911, 1 okt. 1911, 4, 5 nov. 1911, 18 dec. 1912) | |
| GA 131 | Wegen naar Christus | |
| GA 132 | Uit de schoot der goden | |
| GA 135 | in: Werkingen van het karma | |
| GA 139 | Het evangelie naar Marcus | |
| GA 141 | in: De wereld van de gestorvenen | |
| GA 143 | Gezondheid, ziekte, genezing (11 jan. 1912) | |
| GA 157a | De wereld van de gestorvenen (16, 18, 20 nov. 1915) | |
| GA 161 | Jaarfeesten (2 april 1915) | |
| GA 170 | Zintuigen en levensprocessen (12, 13, 15 aug., 2, 3 sept. 1916) | |
| GA 171 | De strijd om het mens-zijn (24, 25 sept. 1916) | |
| GA 172 | Karma van het beroepsleven | |
| GA 174 | Gezondheid, ziekte, genezing (14 jan. 1917) | |
| GA 175 | Inzicht in het mysterie van Golgotha (6 febr. [slot], 20 febr., 27 maart, 3, 10, 12, 14, 17, 19, 24 april, 1, 8 mei 1917) | |
| GA 182 | De wereld van de gestorvenen (10 febr. 1918) | |
| GA 185 | De strijd om het mens-zijn (25, 26 okt. 1918) | |
| GA 193 | De strijd om het mens-zijn (27 okt. 1919) | |
| GA 197 | De strijd om het mens-zijn (14 nov. 1920) | |
| GA 199 | Zintuigen en levensprocessen (8 aug. 1920) |
| GA 204 | De strijd om het mens-zijn (13 mei 1921) | |
| GA 205 | Gezondheid, ziekte, genezing (2 juli 1921) | |
| GA 206 | Zintuigen en levensprocessen (22 juli 1921) | |
| GA 208 | De strijd om het mens-zijn (23 okt. 1921) | |
| GA 211 | De strijd om het mens-zijn (1 jan. 1922) | |
| GA 217 | Antroposofie voor jonge mensen | |
| GA 221 | Gezondheid, ziekte, genezing (11 febr. 1923) | |
| GA 223 | De kringloop van het jaar (31 maart, 1, 2, 7, 8 april 1923) | |
| GA 223 | Jaarfeesten (27 sept. 1923) | |
| GA 224 | Jaarfeesten (24 juni 1923) | |
| GA 226 | Jaarfeesten (17 mei 1923) | |
| GA 229 | De kringloop van het jaar (5, 6, 7, 12, 13 okt. 1923) | |
| GA 231 | De bovenzinnelijke mens (13, 14, 17 mo, 17 mi, 18 nov. 1923) | |
| GA 232 | Mysterieplaatsen en inwijdingswegen | |
| GA 233 | Wereldgeschiedenis in het licht van de antroposofie | |
| GA 234 | Antroposofie, een nieuwe benadering | |
| GA 235 | in: Karmaonderzoek 1 | |
| GA 236 | Karmaonderzoek 2 (6, 12, 23, 26, 27 april, 4, 9, 10, 11, 16, 18, 26, 30 mei, 4 juni 1914) | |
| GA 236 | Karmaonderzoek 3 (22, 27, 29 juni 1924) | |
| GA 237 | Karmaonderzoek 3 (1, 4, 6, 8, 11, 13 juli 1924) | |
| GA 237 | Karmaonderzoek 4 (28 juli, 1, 3, 4, 8 aug. 1924) | |
| GA 238 | Karmaonderzoek 5 | |
| GA 240 | Karmaonderzoek 1 (25 jan. 1924) | |
| GA 240 | Karmaonderzoek 3 (18, 19, 20 juli 1924) | |
| GA 240 | Karmaonderzoek 4 (12, 14, 21, 24, 24, 27 aug. 1924) | |
| GA 243 | Het bewustzijn van de ingewijde | |
| GA 257 | De antroposofische beweging I (27, 28 febr. 1924) | |
| GA 258 | in: De antroposofische beweging I | |
| GA 260 | De antroposofische beweging II (Opening Kerstbijeenkomst, grondsteenlegging en ritmen van de grondsteen: 24 t/m 31 dec. 1923, 1 jan. 1924) | |
| GA 260 | Vorm en beweging (23 dec. 1923, 1 jan., 1 nov. 1924) | |
| GA 260 | Gedichten, spreuken, meditaties (div.) | |
| GA 260a | De antroposofische beweging II (Brieven aan de leden: 13, 20, 27 jan., 3, 10, 17, 24 febr., 2, 9, 16, 23, 30 maart, 6, 20 april, 18, 25 mei, 1 juni, 6, 13 juli, 10 aug. 1924. Voordrachten en besprekingen: 30 jan. 5 febr., 20 juli 1924) | |
| GA 261 | Gedichten, spreuken, meditaties (div.) | |
| GA 262 | Brieven (div.) | |
| GA 262 | Gedichten, spreuken, meditaties (div.) | |
| GA 263/I | Brieven (div.) | |
| GA 263/1 | Gedichten, spreuken, meditaties (div.) | |
| GA 264 | Esoterische scholing (11 febr., 1, 7 mei, 24, 28 dec. 1903, 18 mei, 13, 15 juli, 9, 27, 29 aug. 1904, 5 juni, 14 aug. 1905, 17 okt. 1906, 4 aug. 1907, 15 dec. 1911) | |
| GA 264 | Brieven (div.) | |
| GA 266/I | Esoterische scholing (8, 15, 21 febr., 14 maart 1903, 9, 14 juli 1904, 4 okt. 1905, 14 nov. 1906, 20 jan., 1 juni, 15 sept. 1907, 22 mei, 8 nov. 1908, 7 jan. 14, 21 maart, 27 juni, 27 aug. 1909) | |
| GA 266/II | Esoterische scholing (20 juni, 24, 26 aug. 1910, 29 maart, 31 dec. 1911, 7 jan, 26 febr., 8 nov. 1912) | |
| GA 266/III | Esoterische scholing (24 sept. 1907, 2 jan., 25 april 1914) | |
| GA 267 | Esoterische scholing (Manuscript: circa 1905, 4 okt. 1905, Algemene verplichtingen: okt. 1906, Verdere regels: circa 1907) | |
| GA 268 | Esoterische scholing (20 sept. 1913) | |
| GA 271 | De spirituele bronnen van de kunst | |
| GA 271 | Zintuigen en levensprocessen (28 okt. 1909) | |
| GA 275 | Kunst en cultuurvernieuwing | |
| GA 277 | Vorm en beweging (26, 28 dec. 1923) | |
| GA 277a | Vorm en beweging (23 dec. 1923) | |
| GA 277a | Gedichten, spreuken, meditaties (div.) | |
| GA 278 | Vorm en beweging (19, 20 febr. 1924) | |
| GA 279 | Vorm en beweging (26 aug. 1923, 24 juni, 4 juli 1924) | |
| GA 286 | Vorm en beweging (17 juni 1914, 1 jan., 1 nov. 1924) | |
| GA 291 | Het wezen van de kleuren (6, 7, 8 mei 1921, 26 juli 1914, 5, 10 dec. 1920, 21 febr., 2, 9 juni, 29 juli 1923, 4 jan. 1924) | |
| GA 293 | Algemene menskunde als basis voor de pedagogie | |
| GA 294 | Opvoedkunst. Methodisch-didactische aanwijzingen |
| GA 305 | Opvoeding en onderwijs. Spirituele grondslagen (16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 24, 25 aug. 1922) | |
| GA 312 | Geesteswetenschap en geneeskunde | |
| GA 317 | Genezend opvoeden | |
| GA 318 | Spiritualiteit en pathologie | |
| GA 319 | Gezondheid, ziekte, genezing (15, 16 nov. 1923, 17, 21, 24 juli, 28, 29 aug. 1924) | |
| GA 322 | Voorbij de grenzen van de natuurwetenschap | |
| GA 327 | Vruchtbare landbouw op biologisch-dynamische grondslag | |
| GA 332a | Sociale toekomst | |
| GA 346 | Apocalypse en priesterschap |
De Duitse ‘Rudolf Steiner Gesamtausgabe’ (GA)
Voor wie de bronteksten wil raadplegen en de Duitse teksten niet uit de weg gaat, biedt de Rudolf Steiner Nachlassverwaltung een immer completer wordend overzicht.