In de voordrachtenreeks Inzicht in het mysterie van Golgotha onderzoekt Rudolf Steiner de ontwikkeling van onze westerse cultuur en de rol die het christendom daarin heeft gespeeld.
Daarbij passeert een veelheid van thema’s de revue: eindtijdverwachtingen rond het begin van de jaartelling, de opkomst van het jonge christendom, gnosis en kerkvaders, het misbruik van inwijdingskennis door de Romeinse keizers, het innerlijk verval en de uiterlijke uitroeiing van de antieke spiritualiteit, de Mithrascultus en de katholieke mis, de bijzondere taal van de evangeliën en de tragiek van Julianus Apostata – om maar enkele van de vele onderwerpen te noemen.
Maar deze bonte verzameling historische thema’s wordt samengebonden door één hoofdmotief, één dringende – nog altijd actuele – vraag: hoe is de kloof te verklaren die gaapt tussen de oorspronkelijke impulsen van het christendom en de werkelijkheid van onze huidige cultuur? En hoe komen we over die kloof heen?
uw winkelmand
| Gesamtausgabe | |
|---|---|
| Druk | 2 |
| ISBN | 9789083052069 |
| Uitvoering | |
| Pagina's | 349 |
| Jaartal | |
| Voor-/nawoord | |
| Vertaling | |
| Vormgeving |
Eerste voordracht Berlijn 27 maart 1917 — 13
‘Van werkelijkheid doordrenkte begrippen’ en het Christus-mysterie. De eerste eeuw van het christendom: blinde vlekken in de geschiedschrijving. De Romeinse afkeer van de ‘pneumatische mens’. Het Romeins wordende christendom en het concilie van Constantinopel in 869: ‘afschaffing’ van de geest. Gevolgen en voortzetting van deze tendens in de moderne tijd. Achtergrond van de Romeinse oorlogen tegen de joden. De geschiedenis als fable convenue. De noodzakelijke strijd van het christendom tegen de afschaffi ng van de ziel.
Tweede voordracht 3 april 1917 — 34
De vergeten drieledige mens: lichaam, ziel en geest. Aristoteles over de ziel: creatianisme en postexistentie. De corrumpering van het denken met het verval van de mysteriën. De centrale idee van de oude mysteriën. Voorbeeld: de cultus van de god Attis. Het geheim van de sterfelijkheid van de mens. Lucifer en de corruptie van de ziel. Het christelijke paasmysterie.
Derde voordracht 10 april 1917 — 56
Noodzakelijke voorstellingen om de weg tot Christus te vinden. Christus staat in relatie tot de hele wereld. ‘Geloven’ volgens Christus: voorbeelden uit het evangelie. Het rijk der hemelen. Het zoeken naar ommekeer en de doop door Johannes de Doper. De impuls van Christus, viervoudig uitgedrukt in de evangeliën. De bijzondere kracht in het spreken van Christus Jezus. De weg terug naar de drieledige mens. Drie dwaalwegen van de ziel. De Christus-kracht en de kiem van de toekomstige aarde.
Vierde voordracht 12 april 1917 — 82
Geloof als kracht. De natuurlijke en de morele orde. Goethes morele benadering van de planten. De ‘zondeval’ in relatie tot de planten- en dierenwereld en tot de mens. De neergang van het denken en de toenemende ontkenning van moraliteit. De oorspronkelijke scheppende macht van de mens. Het herwinnen van het ‘verloren gegane woord’. De strijd tussen het neergaande en het opgaande Rijk. Christus zijn plaats geven in de sociale ontwikkeling. ‘Neemt iemand u uw mantel af, geef hem dan ook uw hemd.’ Geloof en moraliteit: de kracht tot wonderen. De boodschap van het evangelie: ‘Heb moed!’
Vijfde voordracht 14 april 1917 — 110
Herman Grimm en het gemis van de geschiedwetenschap. Goethe en Haller. Het postulaat ‘de wetenschap kan niet doordringen in het innerlijk van de natuur’ werkt ook in de studie van de geschiedenis. De verduisterde blik op de eeuwen rond het mysterie van Golgotha. De innerlijke kennis van de mysteriën. Misbruik van de inwijding door de Romeinse keizers. Caligula. Nero en de ondergang van de wereld. Het voortleven van de geest van het Imperium Romanum in onze tijd.
Zesde voordracht 17 april 1917 — 130
Inzicht in de gebeurtenissen van de eerste eeuwen nodig voor inzicht in het heden. Pogingen van de Romeinse keizers tot inlijving van de ‘Christus-god’. Een nieuwe stemming in de tijd rond het begin van de jaartelling. Licinius’ uitdaging van de geestelijke macht van het christendom. Verwachtingen van een omslag der tijden en van de ondergang van Rome. Constantijn en het palladium. De stichting van Constantinopel.
Zevende voordracht 19 april 1917 — 149
Julianus de Apostaat: afkering van het uiterlijke christendom en inwijding in de eleusinische mysteriën. Het geheim van de geestelijke zon. Julianus’ pogingen om de voorchristelijke spiritualiteit te redden. Het motief om Perzië te veroveren. De geest van het manicheïsme. Geestelijk en abstract denken. Augustinus. Omgang met de geestelijke wereld nodig voor onze tijd.
Achtste voordracht 24 april 1917 — 168
De tegenstelling tussen de geest van de eerste kerkleraren en die van de latere kerkleraren en conciliebesluiten. De vernietiging van de ‘heidense’ cultuur in de tijd na Constantijn. Mithras-mysteriën en eleusinische mysteriën: verschillende wegen tot zelfkennis. Voortzetting van de mysteriecultus in het katholieke misoff er. De onbekende mystieke weg van Aristoteles. De opstanding innerlijk beleefd: verbinding met ‘geestelijke voorouders’. De uitroeiing van de mysteriën als een tweede kruisiging van Christus. Vernieuwing van de cultuur moet van binnenuit komen, door een opstanding van de geest.
Negende voordracht 1 mei 1917 — 195
Cultuur van de gemeenschapsgeest in de Mithras-mysteriën. De inwijdingsgraden. Het toedekken van het verleden door de kerk. Nietzsches gevoel voor de tijdgeest. Een boek van Kjellén over de staat. Misvatting van de staat als organisme. Onmacht van het huidige sociale denken. Geworteld zijn in het geestelijke leven als voorwaarde voor sociale vernieuwing. Geestelijke moed is nodig.
Tiende voordracht 8 mei 1917 — 217
Voorbeelden van beginnende helderziendheid: Otto Ludwig, Emanuel Swedenborg. De onsterfelijkheid van de ziel bij Aristoteles. Aanknopen bij de grote impulsen van het beginnende christendom. Clemens van Alexandrië. Onmacht van de moderne wetenschap. Gedachten van gestorvenen in ons laten opstaan. Dromen.
De drie ontmoetingen. Vragen aan Christus
De drie ontmoetingen Een voordracht. Berlijn 20 februari 1917 — 245
De genius, het ‘geestzelf’ van de mens, zichtbaar in de aura. Ontmoeting met de genius tijdens de slaap. Ontmoeting met de ‘levensgeest’ (Christus) in het jaarverloop. Geesteswetenschap en religie. Ontmoeting met de ‘geestesmens’ (het Vader-beginsel) in het midden van het leven of in het uur van de dood. Zelfmoord. De heiligheid van de slaap.
Leren spreken in de taal van de geesteswetenschap. Christus om raad vragen.
Nieuwe bouwstenen voor het christendom (Bastiaan Baan) — 273
Aantekeningen bij Inzicht in het mysterie van Golgotha — 307
Aantekeningen bij het nawoord — 335
Literatuur — 339
Namenregister — 341
Levensoverzicht — 345
Rudolf Steiner / Werken en voordrachten — 349
