menu
In het Kenniscentrum vindt u achtergrondinformatie over Steiner Vertalingen en onze uitgaven: (gedeelten van) voor- en nawoorden, inleidingen en beschouwingen en ook fragmenten van Steiner zelf.
Nu zal ik u in deze voordrachten die aan de verborgen geschiedenis zijn gewijd en over historische gebeurtenissen en historische personen in het licht van de geesteswetenschap gaan, heel wat merkwaardigs te vertellen hebben.
De studie van de geschiedenis op basis van causale verbanden tussen elkaar opvolgende gebeurtenissen doet de werkelijkheid tekort. Het is daarentegen mogelijk om de geschiedenis als een proces van bewustzijnsontwikkeling te benaderen. Op zoek naar de onderliggende geestelijke krachten die in de mensheid en haar geschiedenis werken.
Soms komt geschiedenis heel dichtbij. Een coronavirus veroorzaakte in 2020 een nieuwe en onbekende ziekte covid-19 en leidde tot een wereldwijde pandemie. De gedachten van menigeen gingen terug naar de geschiedenis van honderd jaar geleden, naar 1918. Toen brak de Spaanse griep uit aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.
Door het jarenlange leraarschap ben ik getraind om door historische verhalen heen te kijken, ook al is dat soms lastig, en me af te vragen wat erachter zit. Vaak gaat het om fragmenten van een veel groter verhaal dat erachter verborgen ligt. Deze grotere historische werkelijkheid laat Steiner hier tot uitdrukking komen.
Het boek bevat ongeveer alles wat Rudolf Steiner op het moment dat het uitkwam (1910) aan kennis over de bovenzinnelijke wereld had ontwikkeld.
Lang voordat het begrip ecologie gemeengoed werd, gaf Rudolf Steiner al zijn ‘landbouwcursus’. Deze voordrachten¬ reeks uit 1924 schetst de principes van een landbouw die met de natuur samenwerkt, in plaats van haar op te jagen en uit te buiten. Daarvoor is een nieuwe vorm van kennis nodig, een kennis van het leven.
Voor wie zich al langere tijd met antroposofie bezighoudt, is de wereld van de gestorvenen bekend terrein geworden. Maar in het dagelijks leven is de dood niet altijd zo’n vertrouwde metgezel geweest. Dit nawoord begint met de vraag naar de plaats van de dood in de samenleving, zowel vroeger als nu.
De weg tot bovenzinnelijk inzicht die in dit boek wordt aangegeven, leidt tot bepaalde zielservaringen, en het is van groot belang dat wie naar die ervaringen streeft, zich daarover geen illusies en misvattingen vormt. Dat de mens zich vergist op het gebied dat hier aan de orde is, ligt namelijk voor de hand.
Als het om voeding en landbouw gaat, zijn we de laatste decennia flink wakker geschud. Al deze problemen hebben wortelsin de ‘slordige’ manier waarop wij de afgelopen eeuw met de aarde en alles wat daarop leeft zijn omgegaan.
De filosofie van de vrijheid biedt een veelomvattende visie op de mens. Het verbindt de mens naar hoofd, hart en hand en vervalt niet in een antropologische eenzijdigheid zoals in de filosofie maar al te vaak gebeurt. Daarom is het actueler dan ooit.
Het gaat Steiner erom ons bewustzijn van de jaargetijden in het levensproces van de aarde te versterken. Of anders gezegd, onze samenleving met de aarde serieus te nemen en opnieuw vorm te geven.
Rudolf Steiner maakt het mogelijk nieuw licht te laten schijnen op de inwijdingen in het oude Egypte en op de afbeeldingen op tempelwanden van rituele handelingen die ter ere van de goden werden uitgevoerd door de farao of door de hogepriester als diens plaatsvervanger.
Wanneer je de ervaringen van iemand anders deelt, leer je de werkelijkheid van die ander van binnenuit kennen. Heb je dat nieuwe begrip gekregen, dan bezit je tegelijk het instrument om de mensen zo te ontmoeten dat ze zich begrepen voelen.
Theologen moeten zich afvragen in welke mate Steiner van de theologie en de kerk uit zijn tijd een juist beeld had. Ook toen al werd in theologie en kerk ontzaglijk veel moeite gedaan om het vierde evangelie te verklaren en te verkondigen. En steeds meer theologen nemen de publicaties van antroposofische schrijvers serieus.
In dit boek wordt de grootsheid van de sterren- en planetenwereld behandeld. Dat is niet alleen een machtig geschenk op aarde, maar ook een noodzakelijke bagage voor het leven na de dood. Als je dit beseft, kun je er als het ware innerlijk uit eerbied voor knielen. Tegelijk kan het een machtige stimulans zijn om op weg te gaan en meer van de sterrenhemel te leren begrijpen en doorvoelen. Hier en nu.
De voordrachtenreeks Bausteine zu einer Erkenntnis des Mysteriums von Golgatha, hier uitgegeven onder de titel Inzicht in het mysterie van Golgotha, omschrijft in de oorspronkelijke titel een bescheiden taak: Rudolf Steiner levert het materiaal, de bouwstenen om het mysterie van Golgotha te leren begrijpen. De lezer kan zelf met het materiaal aan het werk.
“Ik wilde leerlingen inwijden in de Nederlandse taal en literatuur, maar bovenal wilde ik zelf leren hoe mensen nu eigenlijk in elkaar zitten. Oudere en wijzere collega’s in Haarlem wezen me op het bestaan van dit werk van Rudolf Steiner. ‘Daar staan wetmatigheden in waar je zeker iets aan zult hebben.’ “
In de loop van de jaren 1905 en 1906 bereikten Steiner veel aanvragen om voordrachten te houden over opvoedkundige vraagstukken en om gezichtspunten te geven bij de opvoeding. Om hieraan tegemoet te komen, schreef hij een autoreferaat met de samenvatting van een aantal van zijn pedagogische voordrachten.
Wat als je iets niet ‘doorhebt’, als je niet begrijpt wat Steiner in hemelsnaam wil zeggen? Als ook geraadpleegde deskundigen het niet weten, dan rest niets anders dan recht-op-en-neer vertalen wat er staat – wat me een hoogst ontevreden gevoel bezorgt. Waarom? De woorden zijn toch keurig vertaald?
Het ‘weekspreukenboekje’ beschouw ik als een van de grootste geschenken van Rudolf Steiner aan de mensen van zijn tijd, maar ook aan die van nu en – naar ik hoop – van ver in de toekomst.
Met de complete serie delen en herdrukken voor zich op tafel blikt erebestuurslid Michiel ter Horst terug op ruim 30 jaar geschiedenis van de Stichting Steiner Vertalingen.
Vruchtbare, biologisch-dynamische landbouw schept de voorwaarden voor menswaardige voeding. Dat wil zeggen voeding die de mens vitaal houdt en daarbij zijn spirituele ontwikkeling ondersteunt.
De aarde ademt in de winter in en in de zomer uit. Bewust of onbewust heeft de mens aan de grote beweging van de jaargetijden deel.
Een van mijn favoriete onderwerpen is Steiners beschrijving van wat meditatie is. Hij beschrijft mediteren als een tussentoestand, midden tussen innerlijk waarnemen en denken. Het mediteren is een soort innerlijk ademen, het heen en weer bewegen tussen het waarnemen van een idee of gedachte en het denken ervan.
Toen de redactie van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen mij vroeg om bij dit boek een nawoord te schrijven, hoefde ik niet lang na te denken, want de wereld van de ‘ongeborenen’ gaat mij aan het hart, vooral de tijd vóór en rond de conceptie.
De herkomst van de morele waarden is vanaf de negentiende eeuw een klemmend raadsel geworden. Vóór die tijd werd onder invloed van de godsdienst de zedewet, meer nog dan de natuurwetten, als van God afkomstig beschouwd.
We zijn gewend wat we eten direct te koppelen aan wat ons lichaam opbouwt en onderhoudt. In de landbouwcursus wijst Steiner erop dat dit gangbare begrip van voeding onvolledig is.
Het bijzondere aan de antroposofische voedingsleer is dat ze, door attent te maken op het bestaan van etherkracht, ons de kennis van die levende verbanden als het ware komt ‘terugbrengen’.
In deze nieuwe vertaling van Over De sterrenwereld en de mens beschrijft Rudolf Steiner de wonderbaarlijke werking van sterren en planeten, van de hele kosmos, op de bouw en de gestalte van het menselijk lichaam. Hoe kunnen we deze grootsheid bevatten? Passages uit het nawoord.
Tekstfragment ‘Uit de sterren’ – Een voordracht in Berlijn, 18 september 1920
‘We hebben net zozeer een woord nodig voor “ongeborenheid” als voor “onsterfelijkheid” wanneer we het over de mensenziel hebben.’ Deze zin raakt de kern van de voordrachten in het net verschenen boek Uit de sterren.
Vanuit het perspectief van het karma zoekt Jaap van de Weg als schrijver, spreker en cursusleider naar verdiepende gezichtspunten. We gaan met hem in gesprek over de thema’s in het allernieuwste boek van de Steiner Vertalingen, Uit de sterren.
Er is een dieperliggend probleem dat de hele aarde en alle mensen aangaat en dat te maken heeft met iets waarop Rudolf Steiner steeds weer gewezen heeft, namelijk op het belang dat we ons als mensen weer bewust worden van de hemel.
We mogen met het eerste woord uit Genesis beslist niet dat abstracte, schimmige verbinden waar we tegenwoordig op doelen wanneer we bijvoorbeeld de woorden ‘In het begin’ uitspreken.
Vertalen is een scheppingsproces. Taal en scheppen komen bij het vertalen heel dicht bij elkaar. En taal en scheppen, dat is nou net een van de onderwerpen van de voordrachten over het Bijbelse scheppingsverhaal.
Een kleine twee jaar na onze verzelfstandiging tot uitgever is het dan zover: het begin van een Rudolf Steiner kenniscentrum in het Nederlands is online.
Het nieuwe boek Verborgen geschiedenis – Open toekomst is geen zoektocht naar historische geheimen, maar naar de onderliggende geestelijke krachten die in de mensheid en haar geschiedenis werken.
Helaas heeft de coronacrisis onze inspiratiedag van 22 maart onmogelijk gemaakt. Onze gedachten gaan nu uit naar u persoonlijk en wij realiseren ons dat uw omstandigheden uiterst verschillend zijn.
Nu zal ik u in deze voordrachten die aan de verborgen geschiedenis zijn gewijd en over historische gebeurtenissen en historische personen in het licht van de geesteswetenschap gaan, heel wat merkwaardigs te vertellen hebben.
De studie van de geschiedenis op basis van causale verbanden tussen elkaar opvolgende gebeurtenissen doet de werkelijkheid tekort. Het is daarentegen mogelijk om de geschiedenis als een proces van bewustzijnsontwikkeling te benaderen. Op zoek naar de onderliggende geestelijke krachten die in de mensheid en haar geschiedenis werken.
Soms komt geschiedenis heel dichtbij. Een coronavirus veroorzaakte in 2020 een nieuwe en onbekende ziekte covid-19 en leidde tot een wereldwijde pandemie. De gedachten van menigeen gingen terug naar de geschiedenis van honderd jaar geleden, naar 1918. Toen brak de Spaanse griep uit aan het einde van de Eerste Wereldoorlog.
Door het jarenlange leraarschap ben ik getraind om door historische verhalen heen te kijken, ook al is dat soms lastig, en me af te vragen wat erachter zit. Vaak gaat het om fragmenten van een veel groter verhaal dat erachter verborgen ligt. Deze grotere historische werkelijkheid laat Steiner hier tot uitdrukking komen.
Het jaar 2019 was een bijzonder jaar voor de Steiner Vertalingen. Het is het jaar waarin de stichting ging ondernemen: Steiner Vertalingen is nu zelfstandig uitgever. Wat betekent dat voor de koers, de organisatie en de financiën?
Het boek bevat ongeveer alles wat Rudolf Steiner op het moment dat het uitkwam (1910) aan kennis over de bovenzinnelijke wereld had ontwikkeld.
Lang voordat het begrip ecologie gemeengoed werd, gaf Rudolf Steiner al zijn ‘landbouwcursus’. Deze voordrachten¬ reeks uit 1924 schetst de principes van een landbouw die met de natuur samenwerkt, in plaats van haar op te jagen en uit te buiten. Daarvoor is een nieuwe vorm van kennis nodig, een kennis van het leven.
Voor wie zich al langere tijd met antroposofie bezighoudt, is de wereld van de gestorvenen bekend terrein geworden. Maar in het dagelijks leven is de dood niet altijd zo’n vertrouwde metgezel geweest. Dit nawoord begint met de vraag naar de plaats van de dood in de samenleving, zowel vroeger als nu.
De weg tot bovenzinnelijk inzicht die in dit boek wordt aangegeven, leidt tot bepaalde zielservaringen, en het is van groot belang dat wie naar die ervaringen streeft, zich daarover geen illusies en misvattingen vormt. Dat de mens zich vergist op het gebied dat hier aan de orde is, ligt namelijk voor de hand.
Als het om voeding en landbouw gaat, zijn we de laatste decennia flink wakker geschud. Al deze problemen hebben wortelsin de ‘slordige’ manier waarop wij de afgelopen eeuw met de aarde en alles wat daarop leeft zijn omgegaan.
De filosofie van de vrijheid biedt een veelomvattende visie op de mens. Het verbindt de mens naar hoofd, hart en hand en vervalt niet in een antropologische eenzijdigheid zoals in de filosofie maar al te vaak gebeurt. Daarom is het actueler dan ooit.
Het gaat Steiner erom ons bewustzijn van de jaargetijden in het levensproces van de aarde te versterken. Of anders gezegd, onze samenleving met de aarde serieus te nemen en opnieuw vorm te geven.
Rudolf Steiner maakt het mogelijk nieuw licht te laten schijnen op de inwijdingen in het oude Egypte en op de afbeeldingen op tempelwanden van rituele handelingen die ter ere van de goden werden uitgevoerd door de farao of door de hogepriester als diens plaatsvervanger.
Wanneer je de ervaringen van iemand anders deelt, leer je de werkelijkheid van die ander van binnenuit kennen. Heb je dat nieuwe begrip gekregen, dan bezit je tegelijk het instrument om de mensen zo te ontmoeten dat ze zich begrepen voelen.
Theologen moeten zich afvragen in welke mate Steiner van de theologie en de kerk uit zijn tijd een juist beeld had. Ook toen al werd in theologie en kerk ontzaglijk veel moeite gedaan om het vierde evangelie te verklaren en te verkondigen. En steeds meer theologen nemen de publicaties van antroposofische schrijvers serieus.
In dit boek wordt de grootsheid van de sterren- en planetenwereld behandeld. Dat is niet alleen een machtig geschenk op aarde, maar ook een noodzakelijke bagage voor het leven na de dood. Als je dit beseft, kun je er als het ware innerlijk uit eerbied voor knielen. Tegelijk kan het een machtige stimulans zijn om op weg te gaan en meer van de sterrenhemel te leren begrijpen en doorvoelen. Hier en nu.
De voordrachtenreeks Bausteine zu einer Erkenntnis des Mysteriums von Golgatha, hier uitgegeven onder de titel Inzicht in het mysterie van Golgotha, omschrijft in de oorspronkelijke titel een bescheiden taak: Rudolf Steiner levert het materiaal, de bouwstenen om het mysterie van Golgotha te leren begrijpen. De lezer kan zelf met het materiaal aan het werk.
“Ik wilde leerlingen inwijden in de Nederlandse taal en literatuur, maar bovenal wilde ik zelf leren hoe mensen nu eigenlijk in elkaar zitten. Oudere en wijzere collega’s in Haarlem wezen me op het bestaan van dit werk van Rudolf Steiner. ‘Daar staan wetmatigheden in waar je zeker iets aan zult hebben.’ “
In de loop van de jaren 1905 en 1906 bereikten Steiner veel aanvragen om voordrachten te houden over opvoedkundige vraagstukken en om gezichtspunten te geven bij de opvoeding. Om hieraan tegemoet te komen, schreef hij een autoreferaat met de samenvatting van een aantal van zijn pedagogische voordrachten.
Wat als je iets niet ‘doorhebt’, als je niet begrijpt wat Steiner in hemelsnaam wil zeggen? Als ook geraadpleegde deskundigen het niet weten, dan rest niets anders dan recht-op-en-neer vertalen wat er staat – wat me een hoogst ontevreden gevoel bezorgt. Waarom? De woorden zijn toch keurig vertaald?
Het ‘weekspreukenboekje’ beschouw ik als een van de grootste geschenken van Rudolf Steiner aan de mensen van zijn tijd, maar ook aan die van nu en – naar ik hoop – van ver in de toekomst.
Met de complete serie delen en herdrukken voor zich op tafel blikt erebestuurslid Michiel ter Horst terug op ruim 30 jaar geschiedenis van de Stichting Steiner Vertalingen.
Vruchtbare, biologisch-dynamische landbouw schept de voorwaarden voor menswaardige voeding. Dat wil zeggen voeding die de mens vitaal houdt en daarbij zijn spirituele ontwikkeling ondersteunt.
De aarde ademt in de winter in en in de zomer uit. Bewust of onbewust heeft de mens aan de grote beweging van de jaargetijden deel.
Een van mijn favoriete onderwerpen is Steiners beschrijving van wat meditatie is. Hij beschrijft mediteren als een tussentoestand, midden tussen innerlijk waarnemen en denken. Het mediteren is een soort innerlijk ademen, het heen en weer bewegen tussen het waarnemen van een idee of gedachte en het denken ervan.
Toen de redactie van de Stichting Rudolf Steiner Vertalingen mij vroeg om bij dit boek een nawoord te schrijven, hoefde ik niet lang na te denken, want de wereld van de ‘ongeborenen’ gaat mij aan het hart, vooral de tijd vóór en rond de conceptie.
De herkomst van de morele waarden is vanaf de negentiende eeuw een klemmend raadsel geworden. Vóór die tijd werd onder invloed van de godsdienst de zedewet, meer nog dan de natuurwetten, als van God afkomstig beschouwd.
We zijn gewend wat we eten direct te koppelen aan wat ons lichaam opbouwt en onderhoudt. In de landbouwcursus wijst Steiner erop dat dit gangbare begrip van voeding onvolledig is.
Het bijzondere aan de antroposofische voedingsleer is dat ze, door attent te maken op het bestaan van etherkracht, ons de kennis van die levende verbanden als het ware komt ‘terugbrengen’.
In deze nieuwe vertaling van Over De sterrenwereld en de mens beschrijft Rudolf Steiner de wonderbaarlijke werking van sterren en planeten, van de hele kosmos, op de bouw en de gestalte van het menselijk lichaam. Hoe kunnen we deze grootsheid bevatten? Passages uit het nawoord.
Tekstfragment ‘Uit de sterren’ – Een voordracht in Berlijn, 18 september 1920
De nieuwe vormgeving van de boeken van Steiner Vertalingen is ontworpen door grafisch vormgever Angelique Kleijne. Een gesprek over aandacht voor de inhoud naar de ‘letter’ en naar de ‘geest’.
‘We hebben net zozeer een woord nodig voor “ongeborenheid” als voor “onsterfelijkheid” wanneer we het over de mensenziel hebben.’ Deze zin raakt de kern van de voordrachten in het net verschenen boek Uit de sterren.
Vanuit het perspectief van het karma zoekt Jaap van de Weg als schrijver, spreker en cursusleider naar verdiepende gezichtspunten. We gaan met hem in gesprek over de thema’s in het allernieuwste boek van de Steiner Vertalingen, Uit de sterren.
We stellen ons ten doel om het werk van Rudolf Steiner op een nieuwe en eigentijdse manier onder de aandacht brengen. In dit artikel leest u hoe wij dat willen gaan aanpakken.
Bij het initiëren van mijn projecten laat ik me graag leiden door mijn nieuwsgierigheid naar andere manieren van denken en ervaren. Hoe zorgvuldiger je vooral bij het beginpunt bent, hoe mooier het in de vorm komt.
Het leven vraagt van tijd tot tijd om een ontwikkelingsstap te zetten. Dat ervaren wij in ons werk aan de Rudolf Steiner Vertalingen nu ook weer. Na 28 jaar en bijna zeventig boeken is de situatie zo veranderd dat we niet zomaar op de oude voet kunnen doorgaan.
Per half februari 2019 hebben Uitgeverij Christofoor en Stichting Rudolf Steiner Vertalingen hun samenwerking afgerond. Dat hebben beide partijen laten weten. De tekst van hun gezamenlijke bericht is verder als volgt: Uitgeverij Christofoor heeft haar
Er is een dieperliggend probleem dat de hele aarde en alle mensen aangaat en dat te maken heeft met iets waarop Rudolf Steiner steeds weer gewezen heeft, namelijk op het belang dat we ons als mensen weer bewust worden van de hemel.
We mogen met het eerste woord uit Genesis beslist niet dat abstracte, schimmige verbinden waar we tegenwoordig op doelen wanneer we bijvoorbeeld de woorden ‘In het begin’ uitspreken.
Vertalen is een scheppingsproces. Taal en scheppen komen bij het vertalen heel dicht bij elkaar. En taal en scheppen, dat is nou net een van de onderwerpen van de voordrachten over het Bijbelse scheppingsverhaal.